Από το τραπέζι του Πάσχα δε λείπουν ποτέ αρνάκι, τσουρέκι, κουλουράκια και κόκκινα αβγά για τη «μάχη» του τσουγκρίσματος. Ξέρετε όμως γιατί διεκδικούν μια θέση στο πασχαλινό τραπέζι και τι συμβολίζουν;
Τα αβγά του Πάσχα
Το αβγό αποτελεί σύμβολο της γέννησης του κόσμου και του κύκλου της ζωής, δεν είναι λοιπόν περίεργο που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πασχαλινού τραπεζιού, καθώς το Πάσχα -με την Ανάσταση του Χριστού- γιορτάζουμε τη νίκη της ζωής επί του θανάτου. Πλέον τα συναντάμε βαμμένα σε διάφορα χρώματα, ωστόσο παραδοσιακά τα πασχαλινά αβγά βάφονται κόκκινα, συμβολίζοντας το αίμα του Χριστού. Ιδιαίτερη σημασία όμως, έχει και η ημέρα που βάφονται τα αβγά, η Μεγάλη Πέμπτη, που είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Χριστός πρόσφερε άρτο και οίνο ως συμβολισμό για το σώμα και το αίμα του, έτοιμος να θυσιαστεί για να μας ελευθερώσει.
Τέλος, την δική του ιδιαίτερη σημασία έχει και το τσούγκρισμα των αβγών, που συνοδεύεται συνήθως και με την ανταλλαγή ευχών -«Χριστός Ανέστη» και «Αληθώς ο Κύριος»-, καθώς συμβολίζει την Ανάσταση ή το σπάσιμο του τάφου του Χριστού, όπως σπάει το κέλυφος του αβγού. Σημειώστε ότι σύμφωνα με το έθιμο, το πρώτο αβγό που βάφεται κάθε χρόνο είναι της Παναγίας και δεν πρέπει να σπάσει, αλλά να φυλαχθεί στο εικονοστάσι μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη του επόμενου Πάσχα, οπότε και το φυτεύετε στο χωράφι για να είναι εύφορο.
Οι πλεξούδες των γλυκών
Μπορεί κάθε περιοχή της Ελλάδας να έχει τα δικά της ιδιαίτερα γλυκά, ωστόσο υπάρχουν δύο που δε λείπουν από κανένα σπίτι. Ο λόγος για τα τσουρέκια και τα κουλουράκια, που μπορεί οι συνταγές τους να διαφέρουν, μοιράζονται όμως ένα κοινό χαρακτηριστικό: το σχήμα τους που θυμίζει πλεξούδα. Ειδικότερα, το σχήμα της πλεξούδας συνδέεται με πανάρχαια ταφικά έθιμα προσφοράς και παραπέμπει σε σαβανωμένο άνθρωπο, ενώ στην περίπτωση του τσουρεκιού, το κόκκινο αβγό που τοποθετείται επάνω είναι σύμβολο της νέας ζωής που θα έρθει με την Ανάσταση. Επιπλέον και το φούσκωμα των τσουρεκιών συμβολίζει επίσης την ελπίδα της Ανάστασης.
Γιατί το αρνάκι μπαίνει στη σούβλα;
Μεγάλος πρωταγωνιστής του πασχαλινού τραπεζιού είναι αναμφίβολα ο οβελίας. Το έθιμο του σουβλιστού αρνιού προέρχεται από το τελετουργικό του εβραϊκού Πάσχα (Πεσάχ) και σχετίζεται με την Έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, καθώς αρνί έπρεπε να θυσιάσει κάθε εβραϊκή οικογένεια για την ευόδωση του εγχειρήματος. Μάλιστα, έπρεπε να φαγωθεί χωρίς να σπάσουν τα κόκαλά του και έτσι, ερμηνεύεται και η επιλογή για το σούβλισμα ολόκληρου του αρνιού. Υπάρχει μάλιστα μια άποψη που συνδέει το κόκκινο χρώμα των πασχαλινών αβγών με την Έξοδο και το αίμα του θυσιαζόμενου αμνού με το οποίο θα έπρεπε να σημαδέψουν τις εισόδους των σπιτιών τους οι Ισραηλίτες.
Στην Ελλάδα, το σούβλισμα είναι μια πολύ παλιά μέθοδος ψησίματος, την οποία εφάρμοζαν και οι αρχαίοι Έλληνες. Πλέον βέβαια, εκτός από τον οβελία, κάθε περιοχή έχει τις δικές της πασχαλινές παραδόσεις που περιλαμβάνουν και άλλους τρόπους ψησίματος των κρεάτινων εδεσμάτων. Στα Δωδεκάνησα για παράδειγμα, ο οβελίας δεν αποτελεί μέρος του παραδοσιακού πασχαλινού τραπεζιού, αντιθέτως το αρνί ή το κατσίκι, ψήνεται στο φούρνο.
Το ξύδι της Μεγάλης Παρασκευής
Η Μεγάλη Παρασκευή θεωρείται μέρα απόλυτου πένθους, αφού είναι η μέρα της κορύφωσης του Θείου Δράματος με τη σταύρωση του Χριστού. Παράλληλα, είναι και μέρα απόλυτης αργίας και αυστηρής νηστείας και από το τραπέζι δεν αποσουσιάζουν μόνο το κρέας, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά προϊόντα -που άλλωστε όσοι νηστεύουν τα αποφεύγουν και σε όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής-, αλλά ακόμη και το ελαιόλαδο. Συνηθίζουμε ωστόσο να καταναλώνουμε λίγο ξύδι με το φαγητό μας, ως ένδειξη πίστης στο Χριστό που πάνω στο σταυρό ήπιε ξύδι. Μπορείτε να το προσθέσετε σε βραστά λαχανικά, πατατοσαλάτες, φακές μαγειρεμένες χωρίς ελαιόλαδο και σε πράσινες σαλάτες.
Δείτε επίσης:
Πάσχα, μια ζωντανή παράδοση
Αρνί στη σούβλα, η ιστορία του
Πασχαλινό τσουρέκι: 1 ιστορία, 3 τέλειες συνταγές!
