Σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο, το νησί της Ρόδου αναδύθηκε από τα γαλανά νερά κι ο θεός Ήλιος ζήτησε από τον Δία να του το δώσει ως μερίδιό του στη μοιρασιά του κόσμου. Κι έτσι ο ‘Ηλιος έγινε προστάτης θεός του νησιού και του ‘δωσε το όνομα της αγαπημένης του: Ρόδος. Δύσκολο να βρεθεί πιο εύστοχη περιγραφή της φυσικής ομορφιάς του «σμαραγδένιου νησιού»…
Το γεμάτο αντιθέσεις κοσμοπολίτικο νησί, όποια εποχή του χρόνου και αν επιλέξετε να το επισκεφτείτε, θα σάς εντυπωσιάσει με τη γοητεία των φυσικών του τοπίων, τα επιβλητικά αξιοθέατα, τα λαβυρινθώδη σοκάκια αλλά και τη μαγειρική του κληρονομιά. Το κέντρο της πόλης τους καλοκαιρινούς μήνες κινείται σε φρενήρεις ρυθμούς, ενώ οι ντόπιοι, ειδικά στα χωριουδάκια, υποδέχονται τους επισκέπτες φιλόξενα φιλεύοντάς τους κάθε λογής καλούδια, από μεζεδάκια συνοδεία σούμας (τοπικό απόσταγμα σαν το τσίπουρο) ή κρασιού δικής τους παραγωγής, μέχρι μελεκούνια (είδος παστελιού) με μοσχοβολιστό ελληνικό καφέ. Όσον αφορά τον αμπελώνα του νησιού, το λευκό Αθήρι και η Μανδηλαριά με το τοπικό όνομα Αμοργιανό είναι οι ποικιλίες που κυριαρχούν στο νησί. Στο σύντομο γευστικό μας οδοιπορικό ξεχωρίσαμε μερικούς από τους πιο χαρακτηριστικούς σταθμούς που παίζουν εντός αλλά και εκτός «έδρας».
George and Maria Art of Falafel: Η άλλη όψη της «τουριστικής» κουζίνας
Σε κεντρικό δρόμο του νησιού των ιπποτών συναντήσαμε ένα μαγαζί που μαγειρεύει με μαεστρία «τίμιο» φαγητό και ανέλπιστα νόστιμα φαλάφελ. Στην περαντζάδα της Νικηφόρου Μανδηλαρά, έναν από τους πιο γνωστούς και τουριστικούς δρόμους του νησιού, ο Γιώργος Ζούμπερης και η Μαρία Τσακίρη έστησαν έναν χώρο με κουζίνα που υποδειγματικά αναθεωρεί την έννοια του «τουριστικού» εστιατορίου. Πρόκειται για πόστο που μετρά έξι χρόνια λειτουργίας με γωνιές που μαρτυρούν το μεράκι των ιδιοκτητών του και εκφραστική κουζίνα χωρίς κράχτες και «κρυφές» σπεσιαλιτέ. Η αρχική ιδέα ήταν ένα οικογενειακό μαγαζί που θα δούλευε τα φαλάφελ ως βασική πρόταση-εξού και η επωνυμία-ωστόσο στην πορεία το μενού εμπλουτίστηκε με μαγειρευτά και ελληνικές σταθερές που η κουζίνα τιμά και αποτελούν λόγο στάσης στην περιοχή για ντόπιους ή ταξιδιώτες. Οι λεπτομέρειες στο χώρο με τις τοιχογραφίες, τα όμορφα ζωγραφισμένα στο χέρι τραπέζια, κανάτες, κρασοπότηρα και ποτηράκια σούμας δια χειρός της ταλαντούχας Βάσως Δημητριάδου, μαρτυρούν την προσοχή στη λεπτομέρεια και τον καλαίσθητο χαρακτήρα του μαγαζιού. Ο Γιώργος προέρχεται από οικογένεια Ελλήνων της Αιγύπτου και δουλεύει χρόνια τη συνταγή για τα φαλάφελ για τα οποία φημίζεται, κάτι που φαίνεται στην υφή και την ισορροπημένη γεύση τους. Αρωματικά, τραγανά και σωστά τηγανισμένα, τα σερβίρει παραδοσιακά με χούμους και μια πολύ νόστιμη σάλτσα που φτιάχνει με 50 (!) μπαχαρικά.
Η μαστοριά του φαίνεται και σε συνταγές μαγειρευτών όπως «το πιάτο του Σουλτάνου» που φτιάχνουν με μοσχαρίσιο κότσι, ουίσκι, κόκκινο κρασί και λιαστή ντομάτα και σε κάνει να νιώθεις πραγματικός σουλτάνος με τη βαθιά νοστιμιά του. Στις επάλξεις στην κουζίνα, η σύζυγός του, Μαρία, μαγειρεύει με τη φροντίδα της Ελληνίδας μαμάς φαγητά κατσαρόλας όπως αρνάκι, χοιρινό ή κατσικάκι λεμονάτο, αρτυμένα με πολυμορφικά κοντιμέντα που συνδυάζουν οι ίδιοι, επικό μουσακά με ψητά και όχι τηγανητά λαχανικά, που προτείνουν και σε vegetarian εκδοχή, ιμάμ αλλά και ορεκτικά όπως τα τραγανά σκορδοπιτάκια με φύλλο λαδόπιτας, χαρίσα, τυροκαυτερή και φρέσκια ντομάτα που βάζουν τον επισκέπτη κατ’ ευθείαν στο νόημα της φιλοσοφίας τους. Στα συν η άψογη σχέση ποιότητας-τιμής. Νικηφόρου Μανδηλαρά 16, Ρόδος, τηλ. 22410 22282
Κούκος: Ο καφενές που έγινε ξενώνας
Καφενές σήμα κατατεθέν του νησιού είναι μια από τις πιο κλασικές προτάσεις για όλες τις ώρες της μέρας. Τις πρωινές ώρες οι μυρωδιές από τα φρεσκοφουρνιστά ζεστά ψωμάκια και τις σφολιάτες αλμυρές και γλυκές, όλα ψημένα στον ξυλόφουρνο, σε τραβούν από τη μύτη. Στην καλοφροντισμένη του αυλή απολαμβάνετε ελληνικό καφέ ψημένο στη χόβολη ή εσπρεσάκι, για ν’ ανοίξει το μάτι. Το απόγευμα ή το βράδυ μπορείτε να το επισκεφτείτε για κρασί, σούμα ή ούζο που θα απολαύσετε συνοδεία καλομαγειρεμένων παραδοσιακών μεζέδων αλλά θα σάς συμβουλεύαμε να κλείσετε τραπέζι έγκαιρα γιατί από κάποια ώρα και μετά τα τραπεζάκια του γεμίζουν. Οι προσεγμένες μουσικές επιλογές και το εσωτερικό του μαγαζιού με τις «ψαγμένες» παραδοσιακές λεπτομέρειες στη διακόσμηση θα σάς θυμίσουν κάτι από τα παλιά Έχετε στα υπ’ όψη ότι ο Κούκος δεν λειτουργεί μόνο ως καφενές αλλά παράλληλα, παραδοσιακοί φροντισμένοι ξενώνες προσφέρονται για όσους επιθυμούν να διαμείνουν στο νησί. Μανδηλαρά 20-26, Ρόδος τηλ. : 22410 73022, koukosrodos.com/
Hellas Restaurant: Το σύγχρονο προφίλ της ροδίτικης κουζίνας
Στο εστιατόριο Hellas Restaurant του Κυριάκου Ιακωβίδη στο χωριό Πεύκοι της Ρόδου, η τοπική γαστρονομική παράδοση μεταφράζεται σε πιάτα που φλερτάρουν με το νεωτερισμό χωρίς να παρεκκλίνουν ούτε στο ελάχιστο από το βαθιά ρουστικάνικο χαρακτήρα τους. Δεν είναι εύκολη υπόθεση η μετεξέλιξη μιας κουζίνας χωρίς να χάσει την ταυτότητά της και αυτή είναι μια σημαντική πρόκληση για τους μάγειρες στις γαστρονομικές τους αναζητήσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, τα στοιχεία που συνθέτουν το παραδοσιακό προφίλ ενός πιάτου χάνονται κάπου στη μετάφραση σε μια προσπάθεια εκμοντερνισμού κλασικών τοπικών σταθερών και επίδειξης γνώσεων. Στο συγκεκριμένο εστιατόριο, ο επικεφαλής της κουζίνας και ιδιοκτήτης, Κυριάκος Ιακωβίδης, αποτυπώνει εύστοχα μια δημιουργική εκδοχή της κουζίνας της γενέτειράς του σε ένα περιβάλλον όπου στοιχεία της τοπικής γαστρονομικής κουλτούρας μπολιάζονται με τη σύγχρονη μαγειρική νοοτροπία.
Αυλή στρωμένη με «χοχλάκια» σαν ψηφιδωτό, περιτριγυρισμένη από ξινόδεντρα, σάλα με πετρόκτιστους τοίχους και «λινδιακή σκέπαση» όπως τα παλιά καπετανόσπιτα και προτάσεις που μιλούν άπταιστα την τοπική μαγειρική διάλεκτο. Το μενού γευσιγνωσίας που δοκιμάσαμε συνοδευόταν από αφηγηματικές παύσεις του οικοδεσπότη μας, που φρόντισε να δώσει στους «μουσαφίρηδές» του μια αντιπροσωπευτική εικόνα μιας μαγειρικής φιλοσοφίας που γεφυρώνει αρμονικά την παράδοση με το μοντερνισμό. Κεντρική πλατεία του χωριού των Πευκών, τηλ. 22440 48316
Noble Gourmet Restaurant: Ταξίδι στη γαστρονομική ιστορία της Ρόδου
Στο εστιατόριο του τελευταίου ορόφου του κεντρικού κτιρίου του πολυτελούς ξενοδοχείου Elysium Resort & Spa το τοπικό γαστρονομικό ιδίωμα μετουσιώνεται σε εμπειρία πολλαπλών αισθήσεων. Πρόκειται για ένα από τα αγαπημένα σημεία συνάντησης των bons vivants, αφού αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για την αξεπέραστη θέα και το μίνιμαλ αλλά ατμοσφαιρικό του περιβάλλον όσο και για το πρωτοποριακό γαστρονομικό του προφίλ. Με την αίσθηση μιας ζεν σοφίας, ο executive chef Γιώργος Τρουμούχης, σαν ένας γνήσιος locavore, σε συνεργασία με τον πολύ ικανό consultant chef του Noble Σταμάτη Μισομικέ, προσεγγίζει με δημιουργική ματιά την τοπική γαστρονομική παράδοση. Εδώ γίνεται πραγματικά σοβαρή δουλειά -υποδειγματική θα πω και το υπογραμμίζω- δεδομένου ότι το δείπνο αποτυπώνει προσεγμένα τη γαστρονομική mentalité των σεφ διατηρώντας την αυθεντική γεύση των προϊόντων της Ρόδου και του Αιγαίου. Η εμπειρία συμπληρώνεται από επεξηγηματικές αφηγήσεις και «εγχειρίδιο»-οδηγό για τα πιάτα και τις πρώτες ύλες, με το δείπνο να εξελίσσεται σε νοητό ταξίδι στη μαγειρική κληρονομιά της Ρόδου. Tο μενού «Βιότοπος» ουσιαστικά παρουσιάζει το βιότοπο (χλωρίδα, πανίδα, θάλασσα) της Ρόδου σε 12 πιάτα. Χαρακτηριστικές συνταγές από το τεφτέρι της Ροδίτισσας γιαγιάς παρουσιάζονται στην πιο φίνα εκδοχή τους με τεχνική αρτιότητα δίνοντας βήμα στη γεύση και τη βαθιά ρουστίκ ταυτότητα κάποιων εξ αυτών. Elysium Resort & Spa, Καλλιθέα, τηλ. 22410 45700.
10 GR: Ελληνική οινοποσία
Στην καρδιά της μεσαιωνικής πόλης, ο Μανώλης Ζαράνης στέγασε την αγάπη του για το καλό κρασί και την ποιοτική φιλοξενία. Επιβλητικό αλλά συνάμα φιλόξενο και φιλικό περιβάλλον, με ενημερωμένη κάβα που εξερευνά το ελληνικό τερουάρ και οδηγό στην οινική ξενάγηση τον Κοσμά Σαρακίνη, σομελιέ που φροντίζει για το αρμονικό ταίριασμα των οινικών και γευστικών επιλογών.
Πρόκειται για wine bar οπότε εδώ πρωταγωνιστής είναι το καλό κρασί και το φαγητό αποτελεί συνοδεία αυτού χωρίς ωστόσο ο δεύτερος ρόλος του να το καθιστά υποδεέστερο ποιοτικά, το αντίθετο μάλιστα. Ο Δημήτρης Κονταράτος, σεφ και τεχνολόγος τροφίμων, σε συνεργασία με τον σεφ Αντώνη Μανιά -τα δημιουργικά μυαλά δηλαδή πίσω από το ερευνητικό γαστρονομικό εργαστήριο GIAFKA,- εδώ προτείνουν ένα comfort μενού όπου η ελληνική πρώτη ύλη έχει τον κύριο λόγο. Μπορείτε επίσης να κάνετε ένα πέρασμα πρωινές ώρες για να δοκιμάσετε τις φρέσκες χειροποίητες πίτες τους ή ένα πλούσιο ελληνικό πρωινό με ποιοτικό καφέ. Πάνω από το wine bar έχουν επίσης στήσει 10 θεματικούς ξενώνες αφιερωμένους σε 10 σπουδαίους Έλληνες και Ελληνίδες που έγιναν μύθοι και με το έργο τους χάραξαν την πολιτιστική διαδρομή των νεότερων Ελλήνων. Σημειώστε ότι είναι ανοιχτά και το χειμώνα ενώ ανά διαστήματα διοργανώνουν ειδικές εκδηλώσεις όπου φιλοξενούν Έλληνες οινοπαραγωγούς. Τους τοίχους τους ανά διαστήματα κοσμούν έργα διακεκριμένων καλλιτεχνών στο πλαίσιο εκθέσεων πολιτιστικού χαρακτήρα. Πολυδώρου 16 και Αγισάνδρου 19, Παλιά πόλη, τηλ. 22410 20910, hotel10.gr.
Παράγκα: Ένα αυθεντικό «μαγειροτεχνείο»
Ένα γαστρονομικό διαμάντι, που βρίσκεται 45 χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου, στο χωριό Απόλλωνα. Το κτίριο του «μαγειροτεχνείου»- όπως οι ιδιοκτήτες του προτιμούν να το αποκαλούν- ανακατασκευάστηκε το 2006 από τις οικογένειες Ευθυμίου και Σεντονά και πλέον ουσιαστικά είναι κάτι ανάμεσα σε ταβέρνα και εστιατόριο. Στην κουζίνα, ο Γιάννης Ευθυμίου, ψήνει υποδειγματικά στους ξυλόφουρνους τοπικές μαγειρικές σταθερές γεμίζοντας τα τραπέζια με αυθεντικά ροδίτικα καλούδια φτιαγμένα με συνταγές που «σμιλεύει» διακριτικά χωρίς να αλλάζει τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους.
Σερβίρει μοναδικά νόστιμα, σιγοψημένα στον ξυλόφουρνο μοσχαρίσια μάγουλα ή γίδα που αρτύζει και τυλίγει στη λαδόκολλα «εγκλωβίζοντας» το κρέας σε φύλλο που φτιάχνει από πηλό, το οποίο λειτουργεί ως σκεύος ψησίματος και αν σκοπεύετε να τον επισκεφτείτε, παραγγείλετε το πιάτο από την προηγούμενη μέρα. Αξίζει να το δοκιμάσετε. Παραδοσιακά τηγανόψωμα, προζυμένιο χωριάτικο ψωμί, γιαπράκια με ρύζι και μπόλικα μυρωδικά από το μποστάνι τους, οφτό αρνάκι, μελιτζανοσαλάτα με καρύδια και ταχίνι, κατσίκι στιφάδο με κόκκινο κρασί, σιγομαγειρεμένο στον ξυλόφουρνο, ρεβιθοκεφτέδες, σύβραση με χόρτα και κολοκυθάκια και άλλα τέτοια περνούν από τα τραπέζια. Αφήστε λίγο χώρο για να δοκιμάσετε τα χειροποίητα γλυκά του κουταλιού τους. Απόλλωνα, τηλ.: 22460 91247.
Ταβέρνα Ηλίας: Η κουζίνα της μαμάς
Στο χωριό Έμπωνας, ημιορεινό χωριό της Ρόδου, στις πλαγιές του Ατταβύρου, του υψηλότερου βουνού του νησιού, η οικογένεια Κωνσταντάκη, στις μαγειρικές επάλξεις εδώ και τρεις δεκαετίες, σερβίρει τοπικές λιχουδιές τιμώντας την έννοια της παραδοσιακής ταβέρνας. Στο τραπέζι φτάνουν από τραχανάς που φτιάχνει η κα Ρούλα με τα χεράκια της και σερβίρουν ως κέρασμα, σφογγάτο, άγριες μανίτες σβησμένες με λεμόνι, κατημέρια με τυρί «παστό», ξυγκόπιτες, άπαιχτη ομελέτα με μόπλευρα (άγρια σπαράγγια της περιοχής) και κολοκυθοκορφάδες γεμιστοί που σερβίρονται με σπιτική καυτερή σάλτσα σύκου, μέχρι «βρίθια» (ρεβίθια) με γίδα, κατσικάκι «χτιστό» καππαμά (ψήνεται σε μεγάλο πήλινο σκεύος σφραγισμένο με ζύμη), υποδειγματικά ψημένα παϊδάκια και αρκετά μαγειρευτά. Η χρυσοχέρα κα Ρούλα φτιάχνει επίσης ωραία γλυκά όπως μπακλαβά με σωστά σιροπιασμένο φύλλο, συκόμελο (μαρμελάδα σύκο με μέλι) και γλυκό καρυδάκι. Παράγουν επίσης εξαιρετικά κρασιά και σούμα αποκλειστικά για τους επισκέπτες τους με σταφύλια από ιδιόκτητους αμπελώνες που βρίσκονται στους πρόποδες του βουνού. Έμπωνας, τηλ. 2246041415
Φωτογραφίες: Ελευθερία Βασιλειάδη
