Η κουζίνα της Νάξου αποτελεί πλούσιο κεφάλαιο για την γαστρονομία των Κυκλάδων. Τα κρέατα Νάξου, φημίζονται για τη νοστιμιά και την ποιότητά τους, αλλά και τα ντόπια αλλαντικά, τυριά ΠΟΠ, όπως η γνωστή ξινομυζήθρα ή το αρσενικό και η πολυβραβευμένη γραβιέρα. Γνωστά είναι όμως και τα άλλα της προϊόντα, τα κίτρα, τα λαχανικά και οι διάσημες πατάτες που.

Τα γραφικά χωριά, που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο το νησί, άλλα ορεινά και άλλα κρυμμένα στις εύφορες κοιλάδες του, κρύβουν γαστρονομικούς θησαυρούς. Μαγείρισσες, μάγειρες και μάστορες των ψησταριών υποδέχονται τους επισκέπτες στα ταβερνάκια τους με με αυθεντικές γεύσεις. Η ανακάλυψη αυτών των μαγαζιών, γίνονται αφορμή όχι μόνο για να γνωρίσουμε τις ντόπιες γεύσεις, αλλά και να γνωρίσουμε το νησί από τη μια άκρη μέχρι την άλλη.

Ταβερνα «Ο Γιώργης» | Μέλανες
Το χωριό Μέλανες, βρίσκεται στα δυτικά του νησιού που στην είσοδό του υπάρχει ταμπέλα που οδηγεί στην ταβέρνα με τα λιγοστά τραπέζια στο πλακόστρωτο και το μπαλκόνι με την ανεμπόδιστη θέα. Στο μενού, τα ψητά έχουν την τιμητική τους και με τις χορταστικές μερίδες να συνοδεύονται από ντόπιες τηγανιτές πατάτες. Επίσης, υπάρχει γεμιστό μπιφτέκι με φρέσκια ντομάτα και τυρί, κοντοσούβλι, κοκορέτσι, γουρουνόπουλο και πανσέτες. Ο κόκορας είναι η σπεσιαλιτέ της ταβέρνας είτε ψητός είτε κοκκινιστός, και ο «καλόγερος», που είναι στρώσεις από μοσχαρίσιο ή χοιρινό κρέας, μελιτζάνες, ντομάτα και τυριά, σιγομαγειρεμένα στο φούρνο. Σπιτικά λικέρ και αρωματική πορτοκαλόπιτα είναι ιδανικά για να κλείσει το γεύμα.
Μέλανες, τηλ. 2285 062180

Ταβέρνα «Ο Χάρης» | Εγγαρές
Το χωριό Εγγαρές, βρίσκεται 7χλμ βορειοδυτικά της Χώρας της Νάξου. Εδώ βρίσκεται η ταβέρνα “Ο Χάρης” όπου τα μαγειρευτά, όπως το κατσικάκι ή το κουνέλι λεμονάτο και η γίδα κοκκινιστή, συναγωνίζονται τα ψητά στα κάρβουνα, όπως μπιφτέκια, μπριζόλες και λουκάνικο από τρία είδη κρέατος: μοσχάρι, χοιρινό και αρνί. Η σπεσιαλιτέ του μαγαζιού, είναι η περίφημη ομελέτα με γραβιέρα και πατάτες Νάξου και με εντυπωσιακό μέγεθος, πλούσια και αφράτη, για τη μέση του τραπεζιού.
Εγγαρές, τηλ. 2285 062266

Ταβέρνα «Πλατιά» | Γαλήνη
Η Γαλήνη, είναι ένα μικρό χωριό απέναντι από τις Εγγαρές, ‘οπου βρίσκεται η ταβέρνα «Πλατιά», που φημίζεται για τα εξαιρετικά ορεκτικά της, κυρίως τα γεμιστά κρεμμύδια, τις μελιτζάνες ρολό με πλούσια γέμιση γραβιέρας που λιώνουν στο στόμα, τη σπιτική ντοματόπιτα και τους αφράτους κολοκυθοκεφτέδες και το ξινότυρο. Στο μενού υπάρχουν κρέατα στα κάρβουνα, από ντόπιους κτηνοτρόφους όπως μπιφτέκια, παϊδάκια αλλά και μαγειρευτά όπως κοκκινιστός κόκορας, σουτζουκάκια και ο παραδοσιακός «καλόγερος».
Γαλήνη, τηλ. 2285 062617

«Μάρω» | Χώρα Νάξου
Η «Μάρω», είναι ένα ταβερνάκι στη Χώρα, παράπλευρα της πλατείας Πρωτοδικείου, που μένει ανοιχτό όλο το χρόνο.Το μενού περιλαμβάνει ενυπωσιακές μερίδες από χερνουδάκι τηγανιτό, αρδούμια, κοιλιαδάκια φκιαστά και η σπεσιαλιτέ του μαγαζιού, το περίφημο ρόστο, το οποίο μαγειρεύεται είτε με μοσχάρι σιγομαγειρεμένο στην κατσαρόλα για ώρες σε λευκή σάλτσα, είτε με χοιρινό και προσθήκη ντομάτας. Επιπλέον, υπάρχει πίτα ημέρας, ντόπιο παστό αλλαντικό ζαμπόνι με έντονα αρώματα κανελογαρύφαλλων και χύμα ροζέ κρασί.
Χώρα Νάξου, τηλ. 2285 025113

 Ταβέρνα «στου Βασιλαρακιού» | Κυνίδαρος
Στο μενού της ταβέρνας «στου Βασιλαρακιού», του χωριού Κυνίδαρος, υπάρχουν λουκάνικα, που που φτιάχνουν οι ιδιοκτήτες του μαγαζιού, όπως μοσχαρίσια αρωματισμένα με θρούμπι, αλλά και αλλαντικά όπως η λούζα, που συνδυάζονται με τα ντόπια τυριά του καταλόγου: παλαιωμένη γραβιέρα και αρσενικό, ανθότυρο, μυζήθρα, ξινομυζήθρα και τουλουμοτύρι, με τα δύο τελευταία να νοστιμεύουν και τη χωριάτικη σαλάτα. Τα κρέατα προέρχονται από κτηνοτρόφους του νησιού και στον κατάλογο φιγουράρουν μπιφτέκια με δυόσμο, συκωταριές και τηγανιά, σιτεμένο μοσχάρι, διάφραγμα, picanha, ribeye, κόντρα μπριζόλες και T-bone steaks στα κάρβουνα.
Κυνίδαρος, τηλ. 2285 032088

Ταβέρνα «Ματίνα-Σταύρος» | Κόρωνος
Η Κόρωνος, είναι από τα ομορφότερα ορεινά χωριά του νησιού σε υψόμετρο 600 μέτρων, περίπου 30χλμ από τη Χώρα. Στην κεντρική γειτονιά του χωριού, την Πλάτσα, βρίσκεται η ταβέρνα «Ματίνα-Σταύρος». Στο μενού υπάρχει αρνί, κατσίκι, μοσχάρι ή χοιρινό, είτε μαγειρεμένα είτε στα κάρβουνα, συνοδευμένα από ναξιώτικες πατάτες. Επιπλέον η λίστα περιλαμβάνει σαλάτες με φρέσκα λαχανικά, ξινομυζήθρα και άλλα τυριά παραγωγής των ιδιοκτητών της ταβέρνας, πίτες και τα μαγειρευτά με λαχανικά. Το γεύμα ολοκληρώνεται με γλυκό κέρασμα.
Κόρωνος, τηλ. 2285 051243