Στις μέρες μας, ολοένα και περισσότερες μελέτες κατηγορούν τα επεξεργασμένα τρόφιμα για αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Η τάση που αναφέρει ότι όσο πιο επεξεργασμένο είναι ένα τρόφιμο, τόσο λιγότερο υγιεινό και θρεπτικό είναι, έχει τραβήξει την προσοχή τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και του κοινού. Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ζούμε σε μία εποχή που η πληροφορία προσφέρεται απλόχερα και δωρεάν στους καταναλωτές. Το ίδιο όμως ισχύει και με την παραπληροφόρηση. Γι’ αυτό και απαιτείται προσοχή κατά τη διαδικασία της αγοράς, προκειμένου να μην πέφτουμε σε πιθανές παγίδες του marketing.
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα
Υπάρχουν στο εμπόριο εξαιρετικής ποιότητας υγιεινά τρόφιμα που, με την επιβεβαίωση των επιστημών, συνοδεύονται από ισχυρισμούς υγείας. Κάποια από αυτά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ακόμη και ως συμπληρώματα διατροφής, κάτι που περιμένουμε να δούμε πιο έντονα στο άμεσο μέλλον. Στην περίπτωση των επεξεργασμένων τροφίμων, υπάρχουν υγιεινά και πολύ υγιεινά επεξεργασμένα, ακόμη και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως για παράδειγμα ποτά και σκόνες αντικατάστασης γεύματος, ροφήματα πρωτεΐνης, θρεπτικές μπάρες, smoothies, βοτανικά αφεψήματα, καφέδες, βρεφικές φόρμουλες και βιο-λειτουργικά τρόφιμα.
Τι σημαίνει η φράση «ισχυρισμός υγείας»
Ισχυρισμός υγείας είναι οποιαδήποτε δήλωση αναγράφεται σε ετικέτες προϊόντων, στη διαφήμιση ή σε άλλα υλικά μάρκετινγκ που αφορούν στα οφέλη υγείας που προκύπτουν από την κατανάλωση ενός συγκεκριμένου τρόφιμου. Για παράδειγμα, ένα τρόφιμο μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας του οργανισμού ή της μαθησιακής ικανότητας. Με απλά λόγια, είναι η σχέση μεταξύ ενός τρόφιμου και ενός οφέλους για την υγεία.
Τι λέει η Ευρωπαϊκή Ένωση
Οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς επιτρέπεται να προβάλλουν τα διατροφικά οφέλη και/ή τα οφέλη για την υγεία που χαρακτηρίζουν τα τρόφιμά τους, εφόσον: α) είναι επιστημονικά αποδεδειγμένα και β) τηρούνται οι κανόνες της ΕΕ όσον αφορά στην επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση. Οι ισχυρισμοί διατροφής και υγείας δεν πρέπει: α) να είναι ψευδείς, διφορούμενοι ή παραπλανητικοί, β) να εγείρουν αμφιβολίες ως προς την ασφάλεια ή τη θρεπτική επάρκεια των άλλων τροφίμων, γ) να ενθαρρύνουν ή να εμφανίζουν ως αποδεκτή την υπερβολική κατανάλωση ενός τρόφιμου, δ) να δηλώνουν ή να υπονοούν ότι μια ισορροπημένη διατροφή δεν μπορεί, από μόνη της, να παρέχει επαρκείς ποσότητες θρεπτικών ουσιών και ε) να περιέχουν δηλώσεις που προκαλούν αισθήματα φόβου στους καταναλωτές. Οι παρασκευαστές και οι εισαγωγείς πρέπει να διαθέτουν, και να υποβάλλουν στις εθνικές αρχές κατόπιν αιτήματος, επιστημονική τεκμηρίωση που να πιστοποιεί τους ισχυρισμούς τους σχετικά με το προϊόν. Σε αυτή την πληροφορία πρέπει να έχει πρόσβαση και ο καταναλωτής.
Ισχυρισμοί διατροφής
Η νομοθεσία της ΕΕ επιτρέπει τη χρήση ορισμένων ισχυρισμών διατροφής, εφόσον: αποδεικνύεται ότι το προϊόν συμμορφώνεται με τον επίσημο ορισμό και ότι πληροί τους όρους διατύπωσης ενός ισχυρισμού διατροφής (π.χ. ο ισχυρισμός «χωρίς αλάτι» μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο εφόσον το προϊόν περιέχει λιγότερο από 0,005 g νατρίου ανά 100 g). Στους ισχυρισμούς υγείας και διατροφής περιλαμβάνονται οι εξής κατηγορίες: ενέργεια, λιπαρά, Ω3 – λιπαρά οξέα, Ακόρεστα λιπαρά οξέα, εδώδιμες ίνες, πρωτεΐνες, νάτριο/αλάτι, σάκχαρα, βιταμίνες/ανόργανα άλατα, θρεπτικές ουσίες.
Τι περιπτώσεις αφορούν
Οι ισχυρισμοί υγείας αφορούν στην καλή υγεία της καρδιάς, τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος, την ανάπτυξη και τις λειτουργίες του σώματος, τις ψυχολογικές συμπεριφορές, το αδυνάτισμα ή τον έλεγχο του βάρους. Επιπλέον, αφορούν στη μείωση ενός παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη μιας ασθένειας. Για παράδειγμα: “Οι εστέρες φυτικών στανολών έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τη χοληστερόλη του αίματος. Η χοληστερόλη του αίματος είναι παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου”. Τέλος, αφορούν ισχυρισμούς που αναφέρονται στην ανάπτυξη των παιδιών, για παράδειγμα: «Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική ανάπτυξη των οστών στα παιδιά».
Τι πρέπει να προσέχουμε
Οι παραγωγοί τροφίμων με ισχυρισμούς υγείας πρέπει να αναγράφουν στην ετικέτα του προϊόντος ή/και στη διαφήμιση, τις ουσίες που περιέχουν ισχυρισμούς και τα ποσοστά τους στο συγκεκριμένο τρόφιμο, ακολουθώντας αυστηρά το νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει η ΕΕ. Οι καταναλωτές οφείλουν να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες και εφόσον έχουν απορίες, να επικοινωνούν με τον παραγωγό για περισσότερες διευκρινίσεις. Οι ισχυρισμοί υγείας οι οποίοι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται είναι εκείνοι που: α) υπονοούν ότι μπορεί να επηρεαστεί η υγεία από τη μη κατανάλωση του τρόφιμου, β) αναφέρονται στο ρυθμό ή την ποσότητα απώλειας βάρους, γ) αναφέρονται σε συστάσεις μεμονωμένων ιατρών ή άλλων επαγγελματιών υγείας και διατροφής του ανθρώπου.
10 παραδείγματα προϊόντων με ισχυρισμούς υγείας:
Επιδόρπιο γιαουρτιού που μειώνει τη χοληστερίνη
Το επιδόρπιο γιαουρτιού είναι πλούσιο σε ασβέστιο, περιέχει φυτικές στερόλες και είναι κλινικά αποδεδειγμένο ότι μειώνει τη χοληστερίνη. Η καθημερινή κατανάλωση 1,5-2,4g φυτικών στερολών μπορεί να μειώσει αποτελεσματικά την «κακή» LDL-χοληστερόλη 7-10% σε 2-3 εβδομάδες από την έναρξη της κατανάλωσης, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης αποτελούν παράγοντα κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Η στεφανιαία νόσος έχει πολλούς παράγοντες κινδύνου, και η μεταβολή ενός από αυτούς, ενδέχεται να έχει ή να μην έχει ευεργετικό αποτέλεσμα. Συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα: τρεις μερίδες ημερησίως από το επιδόρπιο στραγγιστού γιαουρτιού (1 μερίδα = 0,75g φυτικών στερολών = 1 κεσεδάκι) παρέχουν την απαραίτητη ποσότητα φυτικών στερολών για μείωση της χοληστερόλης. Τα προϊόντα Becel ProActiv δεν απευθύνονται σε άτομα που δεν χρειάζεται να ελέγχουν το επίπεδο της χοληστερόλης τους.
Λεμονάδα με ενεργό άνθρακα για τη μείωση του μετεωρισμού
Ο ενεργός άνθρακας συμβάλλει στη μείωση του υπερβολικού μετεωρισμού μετά το φαγητό και μειώνει την υπερβολική συσσώρευση εντερικών αερίων. Ο ισχυρισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για τρόφιμα που περιέχουν 1 g ενεργού άνθρακα ανά μερίδα. Προκειμένου να γίνει δεκτός ο ισχυρισμός, πρέπει να δίνεται στον καταναλωτή η πληροφορία ότι το ευεργετικό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με 1 g, το οποίο πρέπει να λαμβάνεται τουλάχιστον 30 λεπτά πριν και 1 g αμέσως μετά το γεύμα. Η βιολογική «μαύρη» λεμονάδα Evenos Honey, βασίζεται στην αυθεντική σπιτική συνταγή με προσθήκη φυτικού ενεργού άνθρακα. Παρασκευάζεται με βιολογικό μέλι από τον Ταΰγετο, βιολογικά λεμόνια, τζίντζερ, ανθό αλατιού από το Μεσολόγγι, δεντρολίβανο και θυμάρι και μπορείτε να την παραγγείλετε μέσω του www.evenosbio.com.
Κορινθιακή Σταφίδα με αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες
Η Κορινθιακή σταφίδα είναι μία από τις πολυτιμότερες ελληνικές υπερτροφές. Παρά την υψηλή συγκέντρωση απλών σακχάρων, έχει μέτριο γλυκαιμικό δείκτη. Είναι πλούσια σε κάλιο και μαγνήσιο, σίδηρο και βιταμίνη C. Περιέχει πολυφαινόλες που ελαττώνουν τη χοληστερόλη και μειώνουν το κίνδυνο καρδιοπαθειών και διαιτητικές ίνες που βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Βοηθά σημαντικά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ειδικά σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και στην μείωση συσσώρευσης λίπους σε ασθενής με λιπώδες ήπαρ. Μια «χούφτα» κορινθιακής σταφίδας, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 20 γ ή σε μία γεμάτη κουταλιά του σούπας, είναι αρκετή για να καλύπτει την ημερήσια ποσότητα. Η «Μαυρομάτα» κορινθιακή σταφίδα καλλιεργείται στο “Κτήμα Βαρώτσος” το οποίο βρίσκεται 10χλμ από την Αρχαία Ολυμπία. Η παραγωγή της είναι βιολογική και μπορείτε να την προμηθευτείτε από το δίκτυο www.openfarm.gr.
Φέτα ΠΟΠ για την ανάπτυξη των οστών
Η ΦΕΤΑ έχει αναγνωριστεί ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) για το λευκό τυρί άλμης από γάλα πρόβειο ή μίγμα αυτού με γίδινο και παράγεται παραδοσιακά στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Στερεάς, Πελοποννήσου και του νομού Λέσβου. Αποτελεί πλούσια πηγή πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού, βοηθάει στην ανάπτυξη των οστών και στην ανάπτυξη και διατήρηση των ιστών, περιέχει βιταμίνες D & B12, ενισχύει τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, τη λειτουργία των νεφρών και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Το Τυροκομείο Λακωνικόν Εστί, έχει έδρα στο Κυπαρίσσι της Λακωνίας και παράγει φέτα ΠΟΠ από πλήρες 100% πρόβειο γάλα δικής τους παραγωγής. Έχει πλούσια γεύση και άρωμα, είναι βουτυράτη και όχι ιδιαίτερα αλμυρή. Η παραγωγή είναι περιορισμένη και η διανομή γίνεται κατ’ οίκον με επικοινωνία στο www.lakonikon.gr.
Ρίγανη για το κρύωμα
Η ελληνική ρίγανη (Origanum vulgare) αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα φαρμακευτικά φυτά που χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική για γευστική βελτίωση. Ωστόσο, τα βιοδραστικά συστατικά που περιέχει της προσδίδουν ενδεχόμενες αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης είναι 100% φυσικό́ απόσταγμα υψηλής ποιότητας από́ το φυτό́ Origanum Vulgare ssp. hirtum. Σε περίπτωση κρυολογήματος ή της γρίπης, συνιστάται η εισπνοή του ατμού, εφόσον έχουν διαλυθεί σε βραστό νερό 2-4 σταγόνες του. Όσον αφορά στη μαγειρική, μία σταγόνα είναι αρκετή για να δώσει πλούσιο άρωμα. Η εταιρία Aithera ειδικεύεται στη βιολογική καλλιέργεια και μεταποίηση φαρμακευτικών φυτών και οι εκτάσεις βρίσκονται στο Βελβεντό της Κοζάνης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο www.aithera.gr.
Καραμέλα με φασκόμηλο για τον πονόλαιμο
Το φασκόμηλο ανήκει στα φαρμακευτικά φυτά καθώς συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού. Η εταιρία KORRES δημιούργησε καραμέλες οι οποίες περιέχουν εκχύλισμα από βιολογικό φασκόμηλο που καλλιεργείται βιολογικά στη Θεσπρωτία και είναι εμπλουτισμένες με βιταμίνη C. Η ζάχαρη έχει αντικατασταθεί από γλυκοζίτες στεβιόλης του φυτού στέβια. Ανακουφίζουν τον ερεθισμένο λαιμό και συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού. Θα τις βρείτε σε ενημερωμένα φαρμακεία ή μπορείτε να τις παραγγείλετε από το www.korres.com.
Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο για το στρες
Σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, τα επίπεδα των φαινολών ελαιοκανθάλης και ελαιασίνης σχετίζονται με αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική, καρδιοπροστατευτική και νευροπροστατευτική δράση. Τα ποσοστά που υπάρχουν στο μονοποικιλιακό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο PAMAKO είναι πολύ υψηλότερα από τις μέσες τιμές. Λαμβάνοντας υπόψη τα πρότυπα που ορίζει ο Ευρωπαϊκός κανονισμός 432/2012: τα παράγωγα υδροξυτυροσόλης στο PAMAKO είναι πάνω από 5 mg ανά 20 γραμμάρια ελαιολάδου. Επειδή η συγκέντρωσή του σε φαινολικές ενώσεις είναι πολύ υψηλότερη από ό,τι απαιτεί αυτός ο κανονισμός για έναν ισχυρισμό υγείας, σύμφωνα με μια ανάλυση του ελαιολάδου PAMAKO, η καθημερινή κατανάλωση μόλις 7 γραμμαρίων προστατεύει τα λιπίδια του αίματος από το οξειδωτικό στρες. Θα το βρείτε στο www.olicatessen.gr.
Μέλι με αντιοξειδωτικές ιδιότητες
Το Βιολογικό μέλι από γαλάζιο αγκάθι συλλέγεται στους μυστικούς τόπους στην Χαράδρα του Βίκου (UNESCO GEOPARK) στα τέλη του καλοκαιριού. Έχει χαρακτηριστικό άρωμα, έντονη γεύση άγριων λουλουδιών και ελαφρά πικρή επίγευση. Πρόκειται για ένα μοναδικό μέλι με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που παράγεται από μια μεγάλη ποικιλία σπάνιων βοτάνων και αγριολούλουδων, κατά ένα μεγάλο ποσοστό όμως από το εντυπωσιακό γαλάζιο αγκάθι, το οποίο όταν είναι σε πλήρη άνθιση έχει εκθαμβωτικό χρώμα. Παράγεται από τη Nomad Honey που ειδικεύεται στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων μέλισσας και μπορείτε να το παραγγείλετε από το www.nomad-honey.gr.
Κράκερς με β-γλυκάνη που μειώνει τη χοληστερόλη
Tα Cream Crackers ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ με κριθάρι, βρώμη περιέχουν β-γλυκάνη μια διαλυτή φυτική ίνα που προέρχεται από τη βρώμη και έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης συνιστούν παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου, η οποία έχει πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και η μεταβολή ενός από αυτούς ενδέχεται να έχει ή να μην έχει ευεργετικό αποτέλεσμα. Κάθε μερίδα τεσσάρων Cream Crackers με κριθάρι, βρώμη και β-γλυκάνη, παρέχει 1g β-γλυκάνης. Τα ευεργετικά αποτελέσματα εξασφαλίζονται με την ημερήσια πρόσληψη 3g β-γλυκάνης από βρώμη, πίτυρα βρώμης, κριθάρι, πίτυρα κριθαριού ή από μείγματα των εν λόγω β γλυκανών, σε συνδυασμό με μια ποικίλη, ισορροπημένη διατροφή και έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Θα τα βρείτε σε όλα τα σουπερμαρκετ.
Τσίκλα με μαστίχα και προβιοτικά
Δημοσιευμένες κλινικές μελέτες, επιβεβαιώνουν ότι η μαστίχα είναι ένα δραστικό φαρμακευτικό φυσικό συστατικό με χαρακτηριστικές αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδης ιδιότητες. Επιπλέον, πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει τη σχέση μεταξύ της μαστίχας και των επιδράσεών της στην οδοντική πλάκα, τη χρόνια περιοδοντίτιδα, την πρόληψη της τερηδόνας, τις περιοδοντικές διαταραχές, τη στοματική κακοσμία, την ουλίτιδα και τις ασθένειες των ούλων. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) έχει αναγνωρίζει στη Μαστίχα Χίου τους εξής ισχυρισμούς υγείας: α) συμβάλει σε ένα υγιές γαστρεντερικό σύστημα και β)έχει ευεργετική δράση στη στοματική υγιεινή. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει απονείμει στην Μαστίχα Χίου φαρμακευτική μονογραφία, όπου χαρακτηρίζεται ως Παραδοσιακό Φάρμακο Φυτικής Προέλευσης. Η Τσίκλα με Μαστίχα Χίου περιέχει προβιοτικά μπιφιντοβακτήρια lactis BPL1 και ψευδάργυρο. Έχει δροσερή γεύση μέντας και δεν περιέχει ζάχαρη. Θα τη βρείτε στο δίκτυο των καταστημάτων mastihashop ή στο www.mastihashop.com.
